Hani şu meşhur klişe var ya…

Bugünlerde, en bilinen örneklere “yalan oldu” diyebiliyoruz.

😛

Amazon için uzun süreden beri “hiç rafı olmayan” diyemiyoruz.

ve sacede rafı olmayan değil, artık “hiç stoku olmayan” da diyemeyiz. Kendi tedarikçilerine rakip olmaya başladı.

Aşağıda Amazon’un kendi markasıyla çıkardığı ürünlerin yükselişi görülüyor. (Aykut İbrişim’e teşekkürler)

😉

Uber, kendi mülkiyetindeki şoförsüz arabalar için çalışmaları sürdürüyor.

Uber, şoförsüz kamyonlar için de çalışmalar yapmıştı ama bu konuda çalışmaktan vazgeçip şoförsüz arabaya odaklandı.

😉

Cambridge Analytica‘dan sonra, sosyal mecralara da “hiç yazarı yok” diyebilir miyiz? Aksine, “çok sayıda kötü amaçlı yazarı var” mı demeliyiz?

🙁

Airbnb önce listeye butik otelleri ve pansiyonları almıştı. Böylece, otellere rakip oluyor ama yıllardır varlığını sağlayan ev sahiplerine de rakip geliştiriyor. Evlerin otelleşmesi (yıkama ve kuru temizleme hizmeti, 24 saat yiyecek ve içecek, vb…) gibi bir durum ortaya çıkarsa şaşırmam.

Hedef bölgelerde küçük otellerin satın alınması veya kendi otellerinin inşa edilmesi konusu da bir süredir yazılıyor. (Umarım gerçekleştirmezler)

😉

Artık bu klişeleri daha dikkatli kullanmalıyız.

Üstelik, Amazon ve Airbnb örneklerinde, platformların tedarikçilerine rakip olmasının tehlikesini de göz ardı etmemeliyiz.

Değil mi?

.

Paylaşımlı çalışma alanı konusunun dev kurumu WeWork, Starbucks‘ın modelini tersine çevirmiş.

🙂

WeWork Go adındaki program, dakika üzerinden masa kiralaması yapıyor. Starbucks’ın “Kahveni satın al ve bedavaya istediğin süre boyunca oturma alanı kullan” yerine “Dakika bazında oturma alanı kirala ve kahveni bedava al” uygulaması getirmiş.

Bu fikrin arkasında birçok ders var.

Çin’de, çalışılamayacak kadar kalabalık olan Starbucks’ların yerine daha iyi bir seçenek sunuyor.

“Bir kahve parası öderim, saatlerce otururum” diyenleri Starbucks’a bırakıyor; “Çalışırken kahvemi içerim” diyen ve masa işgal etmeyi değil, çalışma ortamı bulmayı amaçlayanları kendine çekiyor.

• Kendimi düşündüğümde, çoğunlukla “45 dakikam var. Şurada hem kahve içer, hem de çalışırım” dediğimi farkettim. Benim gibilerin işine gelebilecek bir uygulama…

Kapıdaki QR kodu okutunca, boş masa olup olmadığı ve hangi masanın ne zaman boşalacağını da öğreniyorsunuz. Hemen rezervasyon yapabilirsiniz.

😉

Starbucks’ın temel değer önermesinin müşteriler tarafından abartılı kullanımı, rakip için fırsat yaratmış. Teknoloji sayesinde farklı ihtiyacı olanları kendisine çekecek uygulamayı hayata geçirmiş.

Bu, basit teknolojiyle harmanlanmış  yeni yaklaşımları keyifle izliyorum.

😀

Özgür Alaz sayesinde öğrendim. Almanya Tchibo, bebek kıyafeti kiralama modeli sunmaya başlamış.

Linkedin’de görünce altına şöyle yazdım:

O kadar önemli bir değişimin habercisi ki… En az Uber, Airbnb gibi çığır açacak bir yöntem aslında. İster mülksüzleşme, ister paylaşım ekonomisi, ister platform deyin… Dijital dönüşümün getirdiği yıkıcı unsurlardan biri olacağını söyleyebilirim.

Linkedin’de çok sayıda yorum ve ilginç olduğunu söyleyebileceğim tartışmalar yapıldı.

😉

Neden bu modelin çok önemli bir gelişme olduğu kanaatinde olduğumu anlatayım.

Web’de doğan kurumların başarılarından biri de mülksüzleşme. Biz bu kavramı

• Hiç odası olmayan Airbnb
• Hiç arabası olmayan Uber
• Hiç stok tutmayan Alibaba
• Hiç …..sı olmayan …..

klişelerinden biliyoruz.

Web doğumlu kurumların başarılı uygulamalarını müşterilerine değer önerisi haline getiren geleneksel kurumların farklılaşmasını da izliyoruz.

Almanya Tchibo’nun bu yaklaşımını beğenmemin nedeni de mülksüzleşmeyi müşterilerine değer önerisi olarak sunmasından kaynaklanıyor.

Belki biliyorsunuzdur… “Çocuğun yediği helal, giydiği haram” diye bir atasözü vardır.

Linkedin’de yorum yapan Emre Kocabaş “Türk kültüründe olan bir şey “kardeşten kardeşe” hemen hemen herkes abladan abiden bazen akrabadan kalan birşeyler giymiştir sanırım. ” demiş.

Altuğ Gürkaynak, ofisteki 5 arkadaşına sormuş. “4 EVET, 1 HAYIR. çocuğu olanların tümü EVET dedi, çocuksuz bir idealist arkadaşımız HAYIR dedi..” diye sonuçları bizimle paylaşmış.

Hemen hepimiz, ilk çocuğun elbiselerini ikinci için sakladık. Giymediği durumlarda, akrabalara ve arkadaşlara verdik veya aldık.

🙂

Mezuniyet yemeği için (çoğunlukla hayatında ilk defa) uzun gece elbisesi giyecek olan kızlarımız, “koşulsuz iade” yapan yerleri tercih ediyor. Büyük kısmı, ertesi gün iade ediyorlar.

Demem o ki, kullan – iade et modeli zaten işliyor.

.

“Zaten bilmemne.com bunu yıllardır yapıyor” diyecek olanlara TEKRAR söyleyeyim. “Web’de doğmamış geleneksel kurumların benzer uygulamalar yapıp mülksüzleşmeyi değer önerisi olarak sunmasını” konuşuyoruz. “Satın alırsan 40 TL, aylık kiralarsan 10 TL” denilmesini konuşuyoruz.

“Uber’in yaptığını otomobil satıcılarının yapması gibi; satmak yerine kiralamak, zamanla kiralamak yerine de istendiğinde şoförlü araba hizmeti sunmak gibi” desem anlaşılabilir mi?

😀

Geçen hafta katıldığım bir toplantıda “Bu devirde teknolojik cihazları satın almak ne demek? İki yıl sonra değiştirilecek aletler satın alınır mı?” denilmişti.

Linkedin’de Özgür Alaz’ın iletisine yorum yapan Oğuz Tanrıkulu “Vestelin 2 yılda bir TV’ nizi yenilemesi gibi..akıllıca” diye yazmış. Aynı fikirdeyim. Yakın gelecekte, maddi varlıklar için de abonelik benzeri uygulamaları göreceğiz.

Zaten birçok Avrupa ülkesinde cep telefonları o şekilde kullanılıyor.

😉

Almanya Tchibo başarılı olur mu bilemem ama bu “kullandığın kadar öde” (hizmet olarak ürün – product as a service – PaaS  [1] ve [2] ) modelinin geleneksel sektörlerde de çok yayılacağına eminim.

EKLEME: Temmuz 2018

Black & Decker Social Tools adıyla el aletlerini kiralamaya başladı. Ek olarak kullanım bilgileri ve neyi nasıl kesmek, doğramak, vidalamak, vb. gerektiği konusunda know-how aktarıyor.

Amerikalı otomobil üreticisi General Motors, müşterilerine, otomobillerini kullanmadıkları zaman kiraya verebilecekleri bir platform sunmaya başladı.

EKLEME: Mayıs 2019

Urban Outfitters ayda 88 dolara 6 parça kıyafet kiralayabileceğiniz yeni bir servis sunuyor.

EKLEME: Eylül 2019

Nike Adventure Club, yıl boyunca şık kalmak isteyen çocuklar için bir abonelik hizmeti sunmaya başlayacak. Aylık 20 ABD doları ödeyen çocukların her üç ayda bir yeni spor ayakkabı alabilmesini sağlayacak. Aylık 30 ABD doları seçeneği iki ayda bir, ayda 50 ABD doları seçeneği ise her ay yeni bir spor ayakkabı sunacak.

4C – 7Y arasındaki ayakkabı numaraları (yaklaşık 2 – 7 yaş) için geçerli olacak.100 çeşit arasında seçme yapılabilecek. İstenirse değiştirme sıklığı artırılıp azaltılabiliyor. İade edilenler yeniden dolaşıma sokulabilir veya Nike tarafından bağışlanabilir.

EKLEME: Mart 2021

Begüm Öztan sayesinde öğrendim. Japon minimalist yaşam tarzı markası MUJI, ayda 3 dolara mobilya kiralamaya başlamış

Bir yıldan dört yıla kadar süre için, dört farklı boyutta yatak, iki masa, üç sandalye ve dört farklı raf arasından seçim yapabiliyor.

😉