29 Ağustos 2008 Cuma

Belirsizlik ve planlama

Okulda aldığım dersleri pekiştiren bir çok olay yaşadım iş hayatımda… Unutulmazlardan biri de şöyle idi:

Mezun olduktan hemen sonra Price Waterhouse’da çömez (junior) danışman olarak işe başladım. Bir Dünya Bankası projesiydi. Kamu teşebbüslerinden biri Dünya Bankası’ndan kredi istemiş. Banka da vereceği kredi çarçur olmasın diye şartlar ileri sürmüş. Paranın harcanacağı idari ve teknik konuların seçimini kendi listesindeki danışmanlık firmalarının yapmasını istemişti.

Benim çalıştığım ekip idari (organizasyon ve muhasebe) bölümlerin yapılanmasından sorumluydu. Bu proje ile ilgili iki anımı daha önce kendi blogumda ve Kariyer Yolculuğu’nda yazmıştım.

Kamu tarafı bu projeye “işlerini bitirsinler, parayı versinler ve gitsinler” diye bakıyordu. Onların gözünde “parayı almadan önce katlanılması gereken bir süreç” konumundaydık. Dolayısıyla proje kamu kurumuna yaramadı, ama benim yetişmeme çok faydalı oldu.

O yıllarda, her kamu kuruluşunda, Devlet Planlama Teşkilatı ile eşgüdümlü çalışmalarını sağlamak için APK (Araştırma, Planlama, Koordinasyon) Bölümleri vardı. (Eğer şimdilerde de varsa, ben bilmiyorum.)

Şahit olduğum olay, APK Bölüm Başkanı ile Uzman Danışman arasında geçti. Proje ekibinin Organizasyon kısmını yöneten danışman, dünyaca bilinen bir “büyük usta” idi (O yıllarda “guru” kelimesi kullanılmıyordu) Ben, görüşmeleri izlemek ve daha sonra türkçe ve ingilizce yayınlamaktan sorumluydum. Dünyanın en iyi ustalarının birinin sürekli olarak yanında geziyor, her söylediğini not ediyordum.

Büyük usta bu kamu kurumunda planlamanın nasıl yapıldığını öğrenmek istedi. APK Bölüm Başkanı hemen yakınmaya başladı: “Kurlar sürekli değişiyor… Enflasyon oranı belli değil… Hammadde fiyatları değişken… Kamunun politikaları zaten malum… Her şey o kadar belirsiz ki plan yapamıyoruz.”

Yeni mezun biri olarak, bunlar bana da doğru gibi gelmek üzereydi ki… Büyük usta, daha sonraki yıllarda hiç unutmayacağım cümleleri söyledi.

“Her şey belirli olsa, plan yapmaya gerek kalmaz ki. Kendini suyun akışına bırakan birinin, nereye gideceğini planlamasına gerek yoktur. Planlama, belirsizliği azaltmak için bir araçtır.”

Bunu unutmayın. Eğer doğru yapılırsa, planlama şirkette çalışmak için her yıl bir iki kere katlanılması gereken bir süreç değil, belirsizliği azaltmak için bir araçtır.

Etiketler: , , , ,

Kategori: İş hayatı, yaşamın içinden

“Belirsizlik ve planlama” yazısına şu ana kadar 7 yorum yapılmış:

  1. İşte ben bunu anlamıyorum.
    Ofiste bir status toplantısı yapalım dersiniz, “dur, daha Nazan hanım’dan haber gelmedi, durum belli değil” cevabı alınır.
    Kişisel ödemelerin ödenmesi için masaya oturursunuz, “X fiyatı belli değil, belli olsun öyle” dersiniz.
    Oturur sevgilinizle tatil planı yapmak istersiniz, “izin alıp alamayacağım daha belli değil” cevabı alırsınız.
    En kötü durum senaryoları (favorilerim!) dahil, 2-3 adet durum senaryosuyla plan yapmak şart. Her konuda…
    Herşey belirli olsaydı, dünya ne kadar sıkıcı olurdu, değil mi?

  2. Sevgili Eren,

    Senin yazdığın gibi devam eder. Sevgililer günü her sene aynı gün olur, ama henüz promosyon çalışması tamamlanamaz; Bayram’ın ne zaman olacağı bir yıl önce bellidir, ama sanki birden gelmiş gibi yakalanırız; İstanbul trafiği sanki sadece o gün sıkışmış gibi, trafikte kaldığımız için gecikiriz; okullar aynı dönemlerde tatil olur / açılır ama hep hazırlıksız yakalanırız.

    Ortalıkta “pazarlama yöneticisi” gibi dolanırız ama “yıllık pazarlama planı’nı hiç görmemişizdir bile; promosyon ürünü satın alırken müşteri talebinin kaç tane olacağını hesaplamayız, ya kısa kalırız ya da elimizde patlar; sürekli kriz durumu yaşarız, batarsak suç çevrenindir, çıkarsak biz iyi yönetmişizdir.

    Yönetim böyle yapınca, elbette sevgilinle tatil planın belirsizdir, Nazan hanım birden gecikmiştir… Domino etkisi…

  3. Üstad ne güzel ders vermiş öyle. Üzerinde düşündüğüm ve beynimin bir köşesine not ettiğim bir söz oldu. “Her şey belirliyse plana ne gerek var.”

  4. […] bildiğiniz her şey “bu” ve “plan” parantezine girebilir. Hemen “nasıl işe yarar duruma getiririm” diye düşünmelisiniz. […]

  5. Büyük usta David Owen Hill ile başka bir anı…

  6. Evet, biz plan yaparken Tanrı gülümser. Ama unutmayın ki, planlama belirsizliği azaltmak için bir araçtır.  Hiç değilse başkasını kahkahalarla güldürmemeyi başarırız.

  7. Bu yazının kısa versiyonu

Yorum Yazın